Başarıya Giden Yol, Hazırlık ve Mülakat Süreçleri

Etkili CV Hazırlama ve Mülakat Teknikleri

Üyelerimiz sordu, İnsan Kaynakları Profesyoneli, Kariyer Koçu Zuhal Öztürk bizim için cevapladı;

Günümüzde iş başvurularında rekabet oldukça yoğun. İnsan Kaynakları Profesyoneli, Kariyer Koçu Zuhal Öztürk ile yaptığımız röportajda, etkili CV hazırlamanın inceliklerinden, başarılı bir mülakatın püf noktalarına kadar iş arama sürecinde öne çıkmanızı sağlayacak önemli bilgileri derledik.

---

CV hazırlarken nelere dikkat etmeliyiz?

CV’niz kısa ve öz olsun. Kişiden kişiye değişmekle birlikte 5 yıla kadar tecrübesi olan adaylara 1 sayfa, daha fazla tecrübesi olan adaylara 2 - 3 sayfa CV hazırlamalarını öneriyoruz. Gereksiz detaylardan kaçının lütfen. Düzen ve tasarım kesinlikle önemlidir. Okunaklı bir yazı tipi tercih edin. Bölümleri başlıklarla ayırarak CV’nizin düzenli görünmesini sağlayın. İletişim bilgileriniz mutlaka güncel ve doğru olsun. Sadece CV’nizin özeti olmayan sizi diğer adaylardan farklı kılan özelliklerinize de yer aldığı profesyonel bir özet / hakkımda sizi diğer adaylar arasından sıyırabilir. İş deneyiminizi ters kronolojik sırayla ile yazın. Yaptığınız işi, aldığınız sorumlulukları kısaca, anahtar kelimeleri de içerir şekilde anlatın. CV’nizde sayısal başarılarınıza yer vermeye çalışın. Eğitim türünüzü (lisans, ön lisans vb.) belirtin, Hem iş deneyimlerinizde hem de eğitim kısmında başlangıç ve bitiş tarihleriniz olsun. İşle ilgili teknik ve kişisel becerilerinizi listeleyin. Yazım hatalarını ve dilbilgisi yanlışlarını kontrol edin. Eğer fotoğraf koyacaksanız, profesyonel bir fotoğraf tercih edin. Gerçek dışı bilgi vermekten kaçının.

Etkili bir CV formatı nasıl olmalı? Ana başlıklar halinde bize anlatabilir misiniz?

1. Kişisel Bilgiler (İsim, iletişim bilgileri (telefon, e-posta), LinkedIn profili veya portföy linki (varsa)).

2. Profesyonel Özet / Kariyer Hedefi (Kısa bir giriş: Deneyimleriniz ve hedeflerinizin özeti).

3. İş Deneyimi (Ters kronolojik sırayla: İş pozisyonları, şirket isimleri, tarih aralıkları, görevler ve başarılar).

4. Eğitim (Tür, üniversite veya okul adı, mezuniyet tarihi).

5. Beceriler (Teknik beceriler (ör. yazılım bilgisi, araçlar), dil becerileri (seviyeleriyle), diğer ilgili yetenekler).

6. Sertifikalar ve Eğitimler (Alınan eğitimler, sertifika programları, kurslar (tarih ve kurum belirtilerek).

7. Projeler (Opsiyonel - Önemli projeler, özellikle başvurulan iş ile alakalı ise detaylandırılabilir).

8. Referanslar (Opsiyonel - İstenirse verilecektir şeklinde belirtilebilir).

Her şeyin detaylı yazılı olduğu bir CV mi etkilidir, yoksa önemli noktaların öne çıkartıldığı bir CV mi? Bu ayarlamayı nasıl yapmak gerekir?

CV hazırlarken önemli olan, başvurduğunuz pozisyon ve şirketin beklentilerine uygun bir şekilde kendinizi öne çıkarmaktır. Bunun için önemli noktaların vurgulandığı, kısa ve öz bir CV daha etkilidir. İşe alım uzmanlarının CV'yi incelemek için genellikle 6-10 saniye harcadığını göz önünde bulundurursak, detaylı bir CV yerine, doğru noktaları öne çıkartan bir format tercih edilmelidir.

Mülakat öncesi nasıl bir hazırlık yapmak gerekir?

Başvuru yaptığınız şirket mutlaka araştırın. Şirketin web sitesini, sosyal medya hesaplarını ve haberlerini inceleyin. Şirketin misyonu, vizyonu, ürünleri/hizmetleri ve sektördeki yeri hakkında bilgi edinin. Görüşeceğiniz pozisyonun şirket içinde nasıl bir rol oynadığını anlamaya çalışın.

Başvuru yaptığınız pozisyon analiz edin. İş ilanını dikkatlice okuyun, gerekli nitelik ve becerileri not edin. Pozisyonun sorumluluklarını ve gerekliliklerini anlamaya çalışın. Kendi deneyimlerinizi ve başarılarınızı bu gerekliliklerle eşleştirin.

Olası mülakat sorularına hazırlanın. Davranışsal mülakat tekniği soru tipi gelmesi olası. STAR yöntemi ile olası sorulara cevaplar hazırlayın kendinizce. Mülakatçı için soru hazırlayın. Bize sormak istediğiniz soru var mıdır kısmına geldiğinizde;  “Süreç nasıl ilerleyecek?” gibi merakınızı giderecek ya da "Bu pozisyonda başarılı olmak için en kritik faktör nedir?", "Şirketin uzun vadeli hedefleri nelerdir? "gibi sizi diğer adaylardan sıyıracak sorularınız olmalı. 

Mülakatı mutlaka prova edin. Ayna karşısında, aileniz ya da arkadaşlarınızla, mümkünse kendinizi videoya çekip, kendinizi gözlemleyin. Ses tonu, beden dili, göz teması analizlerinizi yapın. İş görüşmesi için uygun bir kıyafet seçin, görüşmeye ne erken ne de geç gidin. Görüşmeden önce derin nefes alarak kendinizi sakinleştirin ve gülümseyin.

İyi bir mülakat için dikkat edilmesi gerekenler nedir?

Mutlaka pozisyon, şirket ve sektör hakkında detaylı bir araştırma yapın. İlan metninin sizinle örtüşen kısımları için hazırlanın.

Etkili bir iletişim kurmaya çalışın. Dinleyin, soruları doğru anladığınızdan emin olarak sorulara cevap verin. Göz temasına, beden dilinize, diksiyonunuza önem verin. 

Şirket kültürüne uygun profesyonel bir görünüm sergilemek için doğru kıyafeti seçtiğinizden emin olun.

Örneklerle konuşun. Niteliklerinizi, iş geçmişinizi somut örneklerle açıklayın.

Mutlaka soru hazırlayın. Bu sizi ilgili gösterecektir.

Görüşmeye zamanında gidin. 15 dakika önce görüşme yerinde olmanız yeterlidir. Tabi ki nazik ve saygılı olun, pozitif bir tavır sergileyin, gülümseyin.

Mülakatta yapılan hatalar nelerdir?

1.Şirket ve pozisyon hakkında bilgi edinmeden, yetersiz hazırlık ile mülakata gitmek, kendi etkili şekilde anlatamamak, eksik iletişim.

2.Görüşmede dengeyi sağlayamamak, ukala ya da çok çekingen gözükmek.

3.Eski işvereni, ekip arkadaşları, yöneticisi hakkında kötü konuşmak, olumsuz bir tavır sergilemek.

4.Gerçek olmayan bilgiler paylaşmak.

5.İş ortamına uygun olmayan kıyafet ile görüşmeye gelmek, iş görüşmesinde hoş karşılanmayacak beden dili sergilemek.

6.Pozisyonla ilgili merakını gösterecek sorular soramamak.

Mülakatta adayın en çok neyine dikkat ediyorlar?

Adayın kendisini net, özgüvenli ve etkili bir şekilde ifade edip edemediğine,

Teknik bilgi, deneyim ve pozisyon gerekliliklerini karşılama durumuna,

Pozitif yaklaşım, öğrenme isteği, işe karşı ilgisi vb. motivasyonuna,

Ekip çalışmasına yatkınlık ve şirket kültürüne uyum sağlama potansiyeline,

Problem çözme becerisine, sorunlara yaklaşım şekline ve analitik düşünme yetisine.

Mülakat sırasında vücut dili, görünüm, davranış önemli midir? Nasıl olmalı?

Evet, mülakat sırasında vücut dili, görünüm ve davranış oldukça önemlidir çünkü adayın profesyonellik düzeyini, iletişim becerilerini ve işe olan uygunluğunu değerlendirmek için kritik ipuçları verir. İşte bu konularda dikkat edilmesi gerekenler:

1. Vücut Dili:

Göz Teması: Kendine güveni ve karşı tarafa olan saygıyı gösterir.

Dik Oturuş: Güven ve profesyonellik sergiler.

Ellerin Kullanımı: Kontrollü el hareketleri anlatımı destekler; aşırı el kol hareketlerinden kaçının.

Yüz İfadesi: Doğal ve ilgili görünmeye çalışın; somurtmaktan veya aşırı ciddi görünmekten kaçının.

2. Görünüm:

Kıyafet: Pozisyona ve kuruma uygun, temiz ve düzenli kıyafetler tercih edin.

Hijyen: Saç, sakal, tırnak gibi kişisel bakım detaylarına özen gösterin.

Aksesuar: Minimal ve sade aksesuarlar kullanın, dikkat dağıtıcı olmamasına dikkat edin.

3. Davranış:

Saygılı ve Nazik Tavır: Karşınızdaki kişiye "merhaba" ve "teşekkür ederim" gibi nezaket ifadelerini kullanın.

Dinleme ve Cevaplama: Aktif dinleyin ve sorulara net, odaklı cevaplar verin.

Duruş ve Enerji: Pozitif, ilgili ve motive bir duruş sergileyin.

Bu unsurlar, adayın hem profesyonel hem de insan ilişkilerinde güçlü bir izlenim bırakmasını sağlar.

Mülakat sırasında ne söylenmeli, ne söylenmemeli?

Söylenmesi Gerekenler:

"Bu pozisyon için sahip olduğum deneyim ve beceriler, şirketin hedeflerine katkı sağlayabilir." Gibi pozitif yönünüzü gösteren,

"Şirketinizde uzun vadeli bir kariyer hedefliyorum." Gibi motivasyonunuzu gösteren,

"Bu konuda güçlü bir deneyimim var, isterseniz örnekler verebilirim." Gibi özgüvenli gösteren, cümleler kullanılabilir. Bir de;

"Şirketin değerleri ve ekip kültürü hakkında daha fazla bilgi alabilir miyim?" gibi pozisyon ile ilgilendiğinizi gösterir sorular sorulabilinir.

Söylenmemesi Gerekenler:

"Eski iş yerimde hiç memnun değildim." Gibi olumsuz tavır sergilediğinizi düşündürten,

"İlk etapta sadece maaş ve yan haklarla ilgileniyorum." Gibi tek motivasyon kaynağınızın para olduğunu düşündürten,

"Tam emin değilim, bu pozisyona uygun olup olmadığımı düşünüyorum." Gibi sizi kendinden emin olmayan, belirsiz gösteren,

"Ne zaman terfi edebilirim?" gibi aceleci ve yersiz cümleler kullanmayın, sorular sormayın.

Mülakat sırasında nasıl bir ifade tarzı bizi hedefimize ulaştırır?

Mülakat sorasında etkili ve profesyonel gözükmek için;

1.Açık ve anlaşılır ifadeler kullanın. Gereksiz ayrıntılardan kaçının.

Teknik veya sektörel terimleri kullanırken, karşınızdakinin bilgi seviyesini dikkate alın.

2. Özgüvenli gözükün ama alçakgönüllü bir tonunuz da olsun. Başarılarınızı anlatırken "ekip çalışması" veya "katkı sağlama" ifadelerine vurgu yapın.

3.Pozitif ve çözüm odaklı olun. Proaktif bir tavır sergileyin.

4. Tutarlı ve doğal bir vücut diliniz olsun. Vücut diliniz sözlerinizi desteklemeli..

5. Dikkatle dinleyin ve net cevaplar verin. Gerektiğinde anlamadığınız bir noktayı sormaktan çekinmeyin. Mülakatçıyı dinlediğiniz zamanlarda bazen “anladım” gibi ifadelerle bazen de başınızla dinlediğinizi, takip ettiğinizi gösterin.

6. Mülakatçı ile bağ kurmaya çalışın.

Empati göstererek onların ihtiyaçlarını ve sorularının arkasındaki amacı anlamaya 

Bu ifade tarzını benimsemek, sadece sizin profesyonel yetkinliklerinizi değil, aynı zamanda iletişim becerilerinizi ve iş birliği yapma potansiyelinizi de gösterecektir.

ATS sistemine uygun cv nasıl hazırlanır?

1. Basit ve temiz bir formatınız olsun. ATS, karmaşık formatları veya grafik öğeleri okuyamayabilir. Bu yüzden sade bir şablon kullanmak önemlidir. Başlıklar, paragraflar ve bilgiler düzenli ve anlaşılır olmalıdır.

2. İlandaki anahtar kelimeler CV’nizde var ise uyum oranınız artacaktır. ATS, iş ilanındaki anahtar kelimeleri tarar. Bu yüzden başvurduğunuz pozisyona uygun anahtar kelimeler kullanmalısınız. Özellikle yetenekler, iş tanımları ve gereksinimler gibi bölümlerde doğru terimleri kullanmak önemlidir. Tabi ki olmayan şeyleri var gibi göstermeyin!

3.Düz metin kullanın. ATS, PDF veya resimli formatları bazen doğru şekilde okuyamayabilir. CV'nizi .docx veya .txt formatında kaydetmek daha güvenlidir.

4.CV’niz başlıklardan oluşsun. ATS, standart başlıkları tanıyacak şekilde programlanmıştır.

5. İsim, telefon numarası, e-posta adresi vb. iletişim bilgilerinizi net bir şekilde başa yerleştirin.

6. İş deneyimlerinizi ve eğitim bilgilerinizi ters kronolojik sırayla ve net bir şekilde yazın. Şirket adı, pozisyonunuz, tarih aralıkları ve görevlerinizin açıklamalarını ekleyin.

Türkçe dilinde ATS uygunluğunu kontrol eden bir uygulama var mı?

Evet,Türkçe dilinde ATS uygunluğunu kontrol eden bazı araçlar bulunmaktadır. Arama motorlarında "Türkçe ATS uyumlu CV" veya "ATS CV analiz" gibi anahtar kelimelerle arayabilirsiniz.

Bildiğim kadarıyla, Rezume.com: Türkçe dil desteği sunmaya başladı. Özellikle başvuru dosyanızdaki anahtar kelimeleri ve formatı optimize etmenize yardımcı olabilir.

İş hayatına atılacak yeni mezunlar ve tecrübesiz kişilere neler öneriyor?

İlk önce kendinizi tanıyın, ne yapmak ve ne yapmak istemediğinize karar verin. “5 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz? Sorusuna verecek bir cevabınız olsun, rüzgârda, yönünüzü kaybetmiş bir sandal izlenimi vermeyin. 

Öğrenmeye açık olun. Mesleğinizin trendleri takip edin.

İletişim becerilerinizi mutlaka geliştirin. Ekip içinde çalışmıyor, yalnız çalışıyor olsanız bile yaptığınız işi bir üst yöneticinize anlatmak zorundasınız, bir departmanı temsil edeceksiniz. İletişimi güçlü adayların daha kolay terfi aldığı bilinmektedir.

Zaman yönetimi ile ilgili mutlaka eğitim alın. İşlerinizi önceliklendirmeyi öğrenin, çoğu yeni mezun bu konuda sıkıntı yaşar.

Mesleğinizdeki güçlü insanlarla ağ kurmaya çalışın.

Esnek olun ve sabırlı olmaya çalışın.

İş ararken hangi kanalları kullanmak gerekir (Linkedin, Kariyer.net, vb .)

Kariyer.net, LinkedIn, Indeed, Glassdoor (iş ilanlarının yanı sıra şirket değerlendirmeleri ve maaş bilgileri de bulunur, iş arayanlar için faydalı olabilir), gibi iş ilanı sitelerinin yanında,

Facebook (çeşitli grup ve sayfalarda iş ilanları paylaşılmaktadır), Twitter (bezen şirketler bazen iş ilanlarını Twitter üzerinden paylaşmaktadır. Ayrıca, hashtag kullanarak sektördeki fırsatlara ulaşılabilir), şirketlerin web siteleri, insan kaynakları danışmanlık firmaları, networking, kariyer veya diğer fuarlar ve etkinlikler de iş bulmanıza yardımcı olabilir.

Eski şirketinden olumsuz bir durumdan ayrıldın ise(yönetici ile tartışma, terfinin verilmemesi) mülakatta bu karşı tarafa nasıl aktarılmalı?

Eski şirketinden ayrıldığınızda, olumsuz bir durumu mülakatta aktarırken dürüst, profesyonel ve olumlu bir dil kullanmak önemlidir. Durumu şu şekilde açıklayabilirsiniz:

"Şirketimde belirli bir dönemde bazı uyumsuzluklar yaşadım, özellikle kariyer gelişimim konusunda beklentilerim ile şirketin sundukları arasında farklar oluştu. Bu durum, benim için değerli bir öğrenme fırsatıydı ve sonunda kendi profesyonel hedeflerime daha uygun yeni bir fırsat arayışına girmeme neden oldu. Her deneyimden ders çıkararak ilerlemeyi tercih ediyorum."

Bu şekilde, olumsuz durumu olgun bir şekilde ve çözüm odaklı bir perspektifle sunabilirsiniz.

Maaş pazarlığı nasıl yapılmalı?

Maaş pazarlığı, kişisel deneyime, becerilere ve sektöre göre değişiklik göstermekle birlikte bazı öneriler verecek olursak;

Yeni mezun için öncelik 1 – 3 yıl deneyim olmalı. Talep edeceğiniz başlangıç maaşı genellikle sektörün ortalama seviyesine yakın olsun.  Araştırma yaparak sektörünüzdeki maaş aralığını öğrenebilirsiniz. Yeteneklerinizi ve öğrenmeye açıklığınızı vurgulayarak, giriş seviyesi pozisyon için adil bir maaş talep edebilirsiniz.

Deneyimli çalışan: Deneyime sahip biri olarak, geçmiş başarılarınızı ve katkılarınızı vurgulayabilirsiniz. Eğer onlar size başvuru yapmadan ulaştı ise üstünlük sizdedir, buna göre bir maaş talebinde bulunabilirsiniz. Hali hazırda çalışıyor iken başvuru yaptıysanız yine maaşınızın üzerine bir miktar ekleyerek maaş talebinizi belirtebilirsiniz ama hali hazırda işsiz kalmışsanız ve başvuru yapıyorsanız maalesef avantajlı taraf işverendir.

Mülakatı yapan firma dönüş yapacağı tarihi belirtilmediyse firmaya dönüş yapılmalı mı, evet ise hangi kanaldan olmalı (telefon/mail vb.) ve ne kadar bir süre sonra yapılmalı?

Evet, dönüş yapılabilinir. Mülakattan 1 hafta sonra dönüş yapılması uygun olacaktır. Bu süre, firmaların adaylar üzerinde değerlendirme yapması için yeterli bir zaman dilimidir. Ancak, daha önce belirtilen bir tarih varsa o tarihe sadık kalmak gereklidir.

Dönüş yaparken, mülakat sırasında hangi iletişim kanalının kullanıldığını göz önünde bulundurmalısınız. Eğer mülakat e-posta üzerinden gerçekleştiyse, e-posta ile dönüş yapmak uygun olur. Telefonla yapılan bir mülakat sonrasında ise, telefonla geri dönüş yapmanız da doğru olabilir. Ancak, e-posta genellikle daha yaygın ve profesyonel bir yöntemdir.

Dönüşte, nazik bir dil kullanarak ilginizi ve sürecin takibini belirtebilirsiniz. Örneğin:

"Geçen hafta gerçekleştirdiğimiz mülakat için teşekkür ederim. Sürecin ilerleyişi hakkında bilgi almak istemekteyim. Herhangi bir gelişme olduğunda beni bilgilendirmenizi rica ederim." Bu tür bir yaklaşım, profesyonellik ve ilgi gösterdiğinizi vurgular.

Mülakatta mevcut alınan maaş ve prim olduğundan daha mı yüksek söylenmeli?

Hayır asla. Zaten evrak aşamasına geçildiğinde firma sizden özlük dosyanız için zaten hizmet dökümü veya son bordronuzu isteyecektir. Doğru söylemediğiniz açığa çıkar ve zor durumda kalırsınız.

İşe alımlarda CV tararken F modülü diye bir şey varmış, bu doğru mu?

Evet, doğru. İşe alım süreçlerinde "F modülü" terimi, genellikle "Fitur (Feature) Modülü" veya "Fonksiyonel Modül" olarak da bilinen bir yazılım aracına işaret edebilir. Bu modül, başvurulan CV'lerin belirli özelliklerine göre tarama yaparak, adayların uygunluğunu değerlendiren bir sistem olabilir.

Bazı insan kaynakları yazılımları, CV'leri taramak ve analiz etmek için bu tür modülleri kullanır. Bu tür sistemler, adayların CV'lerindeki anahtar kelimeler, deneyimler, yetkinlikler ve eğitim bilgilerini tarayarak uygun adayları hızlıca belirler. Bu sayede işe alım sürecinde zaman kazancı sağlanabilir ve daha verimli bir seçim yapılabilir.

Ancak, F modülünün neyi ifade ettiğine dair kesin bilgi, kullanılan yazılımın veya sistemin türüne göre değişebilir. Eğer belirli bir yazılım veya araç hakkında konuşuluyorsa, o sistemin dokümantasyonuna bakmak daha doğru olur.

F şeklinde göz ucu ile tarayıp daha sonra detay baktıkları ile ilgili bir efsane var ,ne kadar doğru onu merak ediyoruz şahsen.

Burada bir yanlış anlaşılma olduğunu düşünmekteyim ☺ CV’nin üst kısmını tararız 3 – 6 saniyede ama F harfini andıracak şekilde yapmıyoruz, en azından bilinçli olarak.

CV lerinizde öncelik eski çalıştığınız en bilindik firma olarak düşündüğünüz göze çarpma hususunda en güvendiğiniz firmaları giriş gelişme kısmında yazın diyorlar Satır başlarına belirgin olmasına dikkat edin diyorlar sonra hobiler kullanılan programlar sertifikalar vs şeklinde öneriyorlar. Bunun bize katacağı artıları merak ediyorum?

Evet, bu öneri genellikle doğru ve etkili bir yaklaşımdır. CV'nizde dikkat çeken ilk kısımlar, işverenin ilgisini çekmek ve sizi diğer adaylardan ayırmak için çok önemlidir. Sizi öne çıkaracak yetkinliğinizin (yabancı diliniz, mezun olduğunuz okul, çalıştığınız firma, bildiğiniz program vb.) ne olduğunu düşünüyorsanız CV’nizi inceleten kişinin ilk 3 – 6 saniyede onu görebileceği bir yere (tercihen yukarılara) yazın. 

Özellikle bilindik firmalar, CV'nizi gören kişilere güven verir ve sizi daha profesyonel bir aday olarak gösterir. Birçok işveren, tanınmış şirketlerde çalışmış kişilerin genellikle daha deneyimli ve sektöre hâkim olduklarını düşünebilir.

CV'nizin başlıklarının belirgin ve okunabilir olması, işe alım uzmanlarının dikkatini çekmektedir. CV'nizde başlıklar kullanarak farklı bölümleri ayırmak, CV'nizi daha düzenli ve anlaşılır kılar. Bu, özellikle büyük başvuruların alındığı bir iş ortamında fark edilmenizi sağlar.

Hobiler kısmı, kişiliğinizin iş dışında nasıl bir insan olduğuna dair fikir verirken, kullanılan programlar ve sertifikalar ise sizin sürekli gelişime açık olduğunuzu gösterir. Özellikle sektörel sertifikalar, alanınızdaki yetkinliklerinizi ve profesyonelliğinizi vurgular.

Bu tür stratejiler, CV'nizin daha profesyonel ve güçlü bir izlenim bırakmasını sağlar.